Tomasz Marceli Szarota ur. 2 stycznia 1940 w Warszawie – polski historyk, badacz historii XX wieku, profesor nauk humanistycznych, publicysta.
W latach 1957–1962 studiował historię na Uniwersytecie Warszawskim. Jego praca magisterska Dzieje Dyrekcji Białych w powstaniu styczniowym napisana pod kierunkiem Stefana Kieniewicza otrzymała nagrodę im. Emila Kipy za najlepszą pracę magisterską w danym roku.
Od 1962 jest pracownikiem naukowym Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, gdzie w 1966 uzyskał stopień doktora, a w 1978 stopień doktora habilitowanego. [>>] W 1985 objął stanowisko profesora nadzwyczajnego IH PAN, a w 1991 stanowisko profesora zwyczajnego i kierownika Pracowni Dziejów Polski po 1945 roku, którą kierował do 2010.
W 1998 był wykładowcą ang. visiting fellow w Instytucie Nauk o Człowieku w Wiedniu. Przebywał na stypendiach naukowych w Niemczech m.in. stypendium Fundacji Humboldta, Francji i Belgii.
W pracy naukowej zajmuje się historią XX wieku, zwłaszcza dziejami okupacji hitlerowskiej i ruchu oporu w Polsce podczas II wojny światowej oraz życia codziennego w okupowanej Warszawie i innych stolicach Europy.
Zasiada w Radzie Naukowej Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie, Radzie Naukowej Polskiego Słownika Biograficznego, Kolegium Programowym Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz Radzie Programowej czasopisma „Pamięć i Sprawiedliwość”. Pełni funkcję redaktora naczelnego wydawnictwa ciągłego „Polska 1944/45–1989. Studia i materiały” Instytut Historii PAN, 12 tomów 2014. Jest członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Przewodniczy także od 1996 jury Nagrody „Klio” Wydawców Książki Historycznej oraz Nagrody im. Tomasza Strzembosza. Zasiada także w jury Nagrody im. Władysława Pobóg-Malinowskiego. Jest członkiem ZAiKS oraz członkiem korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
Publikował m.in. w „Dziejach Najnowszych”, „Kwartalniku Historycznym”, „Przeglądzie Historycznym”, „Więzi”, „Polityce”, „Tygodniku Powszechnym”, „Gazecie Wyborczej” i „Rzeczpospolitej”.