Mizantrop to dzieło wielowymiarowe, którego odczytanie jest możliwe na kilku poziomach. Mizantrop jest bowiem satyrą na XVII-wieczne salony, komedią charakterów oraz dramatem o nieszczęśliwej miłości. Jako satyra, Mizantrop jest znakomitym dokumentem epoki, obrazem życia arystokracji za panowania Ludwika XIV. Jako komedia charakterów, sztuka prezentuje galerię mistrzowsko przedstawionych typów ludzkich.
Odpowiedzialność:
Moliere ; przeł. i przedmową opatrzył Tadeusz Żeleński (Boy) ; oprac. Marta Tomczyk.
Pochodził z rodziny mieszczańskiej, ukończył studia prawnicze, jednak pracy w zawodzie nigdy nie podjął. W 1643 r. założył w Paryżu wspólnie z Magdaleną Bejart Illustre Théâtre, wędrowną trupę, która wystawiała zapomniane farsy średniowieczne oraz włoskie commedia dell’arte. Gdy zespół zbankrutował, Molière został uwięziony za długi. Po wyjściu na wolność kontynuował życie wędrownego aktora aż do 1658 r., kiedy to jego trupa wróciła do Paryża. W 1659 roku wystawił tam swoją komedię Pocieszne wykwintnisie, która odniosła ogromny sukces, wzbudzając przychylność [>>] króla Ludwika XIV.
Molier wierzył w skuteczność nauczania ze sceny. Komedie jego odznaczają się niezwykłą różnorodnością i najwyższymi walorami artystycznymi. Uprawiał tzw. wielką komedię, widowiska farsowe, komedię heroiczną i komediobalet. Połączył w nich tradycję rodzimej farsy ludowej z elementami włoskiej commedia dell’arte i klasycznej sztuki komicznej Arystofanes i Plaut. Prezentując galerię wiecznych typów ludzkich, dawał zarazem satyryczny obraz francuskiej obyczajowości XVII w. – ośmieszał salonową przesadę Pocieszne wykwintnisie, wyst. 1659, niezrozumienie życia rodzinnego Szkoła mężów, wyst. 1661, Szkoła żon, wyst. 1662, hipokryzję i zakłamanie dewotów Świętoszek, wyst. 1664, wielkopańską pozę arystokratów Don Juan, wyst. 1665, okrutną pogardę światowców wobec uczciwych i prostolinijnych Mizantrop, wyst. 1666, manię gromadzenia bezużytecznych bogactw Skąpiec, wyst. 1668. Molière przepoił swą twórczość głębokim humanizmem – mimo goryczy i pesymizmu wierzył w rozum ludzki i zdolność przezwyciężania zła oraz opowiadał się za wolnym i godziwym wyborem własnej drogi. Poślubił córkę Magdaleny Bejart – Armandę. Zmarł na scenie podczas wystawiania sztuki Chory z urojenia. W trakcie czwartego przedstawienia komedii Molière przeszedł zapaść, gdy odgrywał scenę fingowanej śmierci Argana tytułowego chorego, a wkrótce po tym zmarł. Pierwotnie odmówiono mu pochówku na cmentarzu, jednak po wstawiennictwie arcybiskupa Paryża został pochowany na cmentarzu katolickim poza Paryżem, dopiero później jego zwłoki zostały sprowadzone do Paryża i pochowane na cmentarzu Père-Lachaise.