

Suma logiczna
Tyt. oryg.: "Summa logicae ".
Wilhelm Ockham to jedna z najbarwniejszych postaci średniowiecza. Wnikliwy i krytyczny teolog, logik z uniwersytetu w Oksfordzie, zbuntowany franciszkanin, zwolennik ascezy - w ferworze tzw. sporu o ubóstwo, ośmielił się oskarżyć o herezję samego papieża. Jego uniwersytecka kariera załamała się już wcześniej, gdy stał się obiektem ataków swych mniej postępowych kolegów z oksfordzkiej uczelni. Nie spodobały
się jego poglądy teologiczne, dotyczące poznania Boga, ale też logiczne, np. na temat pojęć ogólnych. W efekcie Ockham ponad trzy lata spędził w więzieniu inkwizycji - dopóki z niego nie uciekł. Odtąd zajął się już sprawami doczesnymi i refleksją polityczną, znów dość ryzykowną, lecz tym razem wspieraną przez cesarską łaskawość Ludwika Bawarskiego.
Suma logiczna jest świadectwem przekonania, że logika to droga do prawdy. I faktycznie, zastosowana tu zasada - powiedzielibyśmy dziś - ekonomii myślenia, słynna brzytwa Ockhama, niezmiernie przysłużyła się nauce i filozofii. Podobnie cenne było oddzielenie logiki i metafizyki, które otworzyło drogę nowoczesnemu sposobowi myślenia o języku, mechanizmach działania umysłu i łączenia słów z rzeczami.
Wreszcie dla dzisiejszego czytelnika niezwykłe i odświeżające są analizy poszczególnych pojęć, jak: różnica, podział, ilość, całość itd., które u Ockhama ukazują się całkiem nam na nowo, jakbyśmy zetknęli się z nimi po raz pierwszy.
Nie należy zakładać wielości bez konieczności. Na próżno staje się przez większą ilość to, co może stać się przez mniejszą.
Odpowiedzialność: | William Ockham ; przeł. Tadeusz Włodarczyk. |
Seria: | Biblioteka Gazety Wyborczej. Wielcy Filozofowie : 9 |
Hasła: | Logika - 14 w. Metafizyka - 14 w. |
Adres wydawniczy: | Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN : we współpr. z Agorą, cop. 2010. |
Opis fizyczny: | 532, [1] s. ; 21 cm. |
Powiązane zestawienia: | |
Skocz do: | Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki |
Dodaj recenzje, komentarz | |
Inne pozycje z serii |
Pozycja została zakupiona.
Notka biograficzna:

William of Ockham
William Ockham, ang. William of Occam ur. ok. 1285, zm. 9 kwietnia 1347 albo 1349 – filozof, teolog franciszkański z nurtu woluntarystycznego, twórca teorii teologicznych, które postawiły go w konflikcie z oficjalnym nauczaniem Kościoła rzymskokatolickiego. Zmarł niepojednany z Kościołem, ale po śmierci, w 1359 roku, został oficjalnie zrehabilitowany przez papieża Innocentego VI.
Źródło: pl.wikipedia.org
Dodaj komentarz do pozycji:
Serie (cykl) Wielcy Filozofowie - Biblioteka Gazety Wyborczej można czytać w dowolnym porządku:
![]() | Tom 1 Zachęta do filozofii ; FizykaArystoteles urodził się, pracował i umarł. Tak inny wielki filozof, Martin Heidegger, streścił życie tego myśliciela i naukowca, zwanego także Stagirytą (od miejsca urodzenia, Stagiry), albo po prostu Filozofem (z gr. phileo - kochać, sophos - mądrość) z racji jego najwyższej filozoficznej rangi.Uczeń Platona i członek jego [...] |
![]() | Tom 2 Etyka wielka ; PoetykaEtyka wielka podejmuje zagadnienia powtarzające się w greckiej refleksji nad ludzkim działaniem i życiem, a dziś wracające także w dyskursie popularnym oraz psychologicznym: czym jest szczęście, przyjaźń, umiar, nadmiar, niedostatek, rozróżnianie dobra i zła. Filozof zastanawia się, jak kierować namiętnościami i pragnieniami, [...] |
![]() | Tom 3 Uczta ; Polityk ; Sofista ; EutyfronPlaton jest chyba najsłynniejszym filozofem w dziejach. Pochodzący ze znakomitej rodziny, starannie wychowany i wykształcony, obeznany ze światem dzięki podróżom - ten złoty grecki młodzieniec związał się z enfant terrible ateńskiej agory, brzydkim, złośliwym i mądrym Sokratesem. Po wykonaniu na nim wyroku śmierci, który [...] |
![]() | Tom 5 Rozmowy tuskulańskie ; O przyjaźni ; O starości ; O wróżbiarstwieCyceron, jak przystało na dobrze urodzonego i wykształconego Rzymianina, poświęcał się chętnie sprawom publicznym. Uczony w prawie i filozofii, obejmował kolejne urzędy i podejmował się coraz to nowych zadań. Był obrońcą sądowym, senatorem, edylem, pretorem i konsulem, spierał się często z władcami Rzymu i wykrył spisek [...] |
![]() | Tom 6 Listy moralne do LucyliuszaLucjusz Anneusz Seneka doświadczył najwyższych zaszczytów i największych upokorzeń. Uczony Hiszpan, obdarzony niezwykłym talentem pisarskim i zniewalającym urokiem, sławny, bogaty, otoczony uznaniem obywatel Imperium Romanum - w wyniku szczególnego układu sił politycznych został wygnany na barbarzyńską wówczas Korsykę. Po powrocie [...] |
![]() | Tom 7 Solilokwia ; O nieśmiertelności duszy ; O wielkości duszyŚw. Augustyn z Hippony to Ojciec i Doktor Kościoła katolickiego, zwany Doktorem Łaski. Skomplikowana droga życia tego świętego rodem z Afryki (z terenów dzisiejszej Algierii), jego gorący temperament, wrażliwość i emocjonalny charakter sprawiły, że uznawany jest za najciekawszą postać oficjalnego nurtu filozofii chrześcijańskiej. [...] |
![]() | Tom 8 Księga wiedzyAwicenna (Ibn Sina, Abu ?Ali al-Husayn Ibn Sina) musiał być nieprzeciętnie zdolny, skoro już w wieku osiemnastu lat zdążył opanować niemal całą ówczesną wiedzę i stać się wyśmienitym lekarzem. W jego tekstach można wręcz wyczuć rozczarowanie, że wszystko jest "niezbyt trudne", jak stwierdził, myśląc o medycynie. Niezależnie [...] |
![]() | Tom 9 Suma logicznaWilhelm Ockham to jedna z najbarwniejszych postaci średniowiecza. Wnikliwy i krytyczny teolog, logik z uniwersytetu w Oksfordzie, zbuntowany franciszkanin, zwolennik ascezy - w ferworze tzw. sporu o ubóstwo, ośmielił się oskarżyć o herezję samego papieża. Jego uniwersytecka kariera załamała się już wcześniej, gdy stał się obiektem [...] |
![]() | Tom 10 Medytacje o pierwszej filozofii ; Zarzuty uczonych mężów wraz z odpowiedziami autora. T. 1Kartezjusz, francuski filozof i uczony, jest ojcem nowożytnej refleksji, tradycyjnego europejskiego sposobu myślenia i krytycznego uprawiania nauki. Był niewiarygodnie wszechstronnym, pracowitym i aktywnym uczonym. Choć wiele lat żył w ukryciu i samotności, brał też udział w wojnie, zajmował się dosłownie każdą uprawianą wówczas [...] |
![]() | Tom 11 Medytacje o pierwszej filozofii ; Zarzuty uczonych mężów wraz z odpowiedziami autora ; Rozmowa z Burmanem. T. 2Medytacje to w twórczości Kartezjusza tekst najważniejszy, a także jeden z podstawowych w filozofii w ogóle. Zarzuty uczonych mężów wraz z odpowiedziami Autora stanowią zaś ich nierozdzielną część Medytacji, a zarazem wspaniały przykład filozoficznej dyskusji i refleksyjnego zaangażowania. Wielki spekulatywny umysł [...] |
![]() | Tom 12 Etyka w porządku geometrycznym dowiedzionaBaruch de Spinoza to istne intelektualne monstrum, wyposażone jednak w życzliwą duszę. Filozof-samotnik, z zawodu szlifierz soczewek optycznych, myśliciel wyjątkowo niepokorny i pomysłowy, piekielnie trudny w czytaniu, a przy tym klarowny i wdzięczny, bo gdy poświęcić jego pismom należyty wysiłek, odwzajemnia się niezwykłym bogactwem [...] |
![]() | Tom 13 Elementy filozofii NewtonaWolter (lub Voltaire, a właściwie François-Marie Arouet) to ikona epoki oświecenia. Błyskotliwy, irytujący, wesoły, przemądrzały, niedbały, oczytany i obeznany ze wszystkimi naukami, ironiczny i zarazem wszędzie zaangażowany lub, jakby powiedzieli jego liczni wrogowie, wszędzie wciskający swój nos i swoje trzy grosze. Miał [...] |
![]() | Tom 14 Umowa społeczna ; List o widowiskachRousseau to wcielony paradoks. Dla jednych - "mistrzowski sofista, który nie wierzy w ani jedno słowo z tego, co mówi lub pisze". Inni, przeciwnie, uważali go za uosobienie słodyczy, szczerości, niewinności. Dla jeszcze innych - obłąkaniec, złodziej, awanturnik i błazen. Pochodzący z Genewy Jan Jakub (jak poufale utarło się nazywać [...] |
![]() | Tom 15 Krytyka czystego rozumu. T. 1Immanuel Kant to niewątpliwie najsłynniejszy niemiecki filozof klasyczny. Całe życie, wypełnione nieustanną pracą, ale słynne też z dziwactw, spędził w Królewcu (rosyjski Kaliningrad). Obsesyjna punktualność, schludność, niezwykle regularny tryb życia i racjonalność cechujące Kanta, zaowocowały niespodziewanie wywrotową wizją [...] |
![]() | Tom 16 Krytyka czystego rozumu. T. 2Pierwszy tom Krytyki czystego rozumu wprowadzał czytelnika w podstawy koncepcji Kanta. Wiemy już, w jaki sposób nasz aparat poznawczy określa naszą wiedzę na temat świata rzeczy. Rzeczywistość, którą odczuwany jako zewnętrzną, interpretujemy tak, jak pozwalają nam na to zmysły i intelekt. Tom drugi Krytyki. pokazuje dalsze [...] |
![]() | Tom 17 Fenomenologia ducha. T. 1Hegel to bardzo osobliwa postać. Wśród filozofów wzbudza tyleż zainteresowania, co znużenia, tyleż podziwu, co irytacji - a dostarcza przy tym tak wielu odkryć i olśnień, że z naddatkiem rekompensuje charakterystyczną ciężkość swojego stylu. Jest to bowiem filozof wybitnie bystry i wnikliwy. Niestety - a dla miłośników mocnych [...] |
![]() | Tom 18 Fenomenologia ducha. T. 2Tom pierwszy Fenomenologii ducha doprowadził perypetie świadomości do momentu, gdy staje się ona rozumna, dzięki czemu tworzy prawo. Tom drugi wprowadza dojrzewającą świadomość w przestrzeń prawa, państwa, narodu, etyczności, wreszcie sztuki, religii i nauki. Są to nie tylko dzieje świadomości, ale szczególna, zamknięta wizja [...] |
![]() | Tom 19 Albo-albo. T. 1Soren Kierkegaard być może wcale nie istniał. To żart, ale nikt by się chyba nie zdziwił taką rewelacją, jest to bowiem najbardziej tajemniczy z tajemniczych filozofów. Publikował niemal wyłącznie pod pseudonimami. Jego portrety i inne podobizny budzą różne wątpliwości. Żył w Kopenhadze, w wielodzietnej, wyjątkowo religijnej i [...] |
![]() | Tom 20 Albo-albo. T. 2W tomie pierwszym Albo - albo Soren Kierkegaard przyglądał się życiu estetycznemu, w którym artysta (artysta w szerokim sensie, np. uwodziciel) bawi się samym faktem, że może coś przedsięwziąć, bawi się kreacją, wolnością i możliwościami. I osiąga sukces. Czym jednak jest ten sukces? Tom drugi Albo - albo (znów zmieniając [...] |
![]() | Tom 24 O szczęściuWładysław Tatarkiewicz był przede wszystkim pełnym pasji historykiem filozofii i nauczycielem wielu pokoleń filozofów. Był jednak również historykiem sztuki, znawcą muzyki, wielbicielem poezji i ogromnym erudytą - krótko mówiąc, wszechstronnym humanistą. Jego Historia filozofii jest w Polsce najpopularniejszym źródłem wiedzy o [...] |