O Cesarzu, opowieści o ostatnich latach panowania cesarza Etiopii Hajle Sellasje (1930-1974), głośno było od razu po polskiej premierze (1978). Prawdziwe szaleństwo rozpętało się na początku lat 80., gdy reportaż ukazał się na Zachodzie. "Sunday Times" ogłosił Cesarza książką roku 1983. John Updike nazwał utwór "magiczną refleksją, która często przemienia się w
poezję i aforyzm". Wystawiona w 1987 r. przez londyński Royal Court Theatre sceniczna adaptacja książki biła rekordy popularności, Bilety rozeszły się w dwa dni, a spektakl przeniesiono z małej sceny na dużą. Telewizja BBC wykupiła prawa do emisji przedstawienia, krytycy prześcigali się w zachwytach. Były też protesty czarnoskórych londyńczyków oraz rastafarian, którzy uważają Hajle Sellasje za wcielenie Boga. Cesarz nie budzi już kontrowersji, ale nadal jest chętnie czytany. Do dziś ukazało się prawie 30 wydań na całym świecie. Przestano też widzieć w książce metaforę komunistycznego totalitaryzmu albo doszukiwać się aluzji do rządów Margaret Thatcher. Częściej mówi się o napisaniu kunsztownym, stylizowanym językiem Cesarzu jako o uniwersalnej alegorii dyktatury oraz moralitecie o mechanizmach władzy i ludzkich postawach. Książkę wypełniają wspomnienia kilkudziesięciu byłych dostojników z otoczenia etiopskiego cesarza, do których pisarzowi udało się dotrzeć po obaleniu dyktatora. Z opowieści wyłania się obraz otoczonego religijnym kultem satrapy, który swoją władzę opierał na terrorze, donosicielstwie, korupcji, swojej charyzmie i jednocześnie głupocie.
Urodzony: 4 marca 1932
Zmarły: 23 stycznia 2007
Polski reportażysta, dziennikarz, publicysta, poeta i fotograf, zwany "cesarzem reportażu".
Był najczęściej – poza Stanisławem Lemem – tłumaczonym za granicą polskim autorem.
Urodził się w rodzinie nauczycielskiej. Jego ojciec walczył w 1939 w stopniu podporucznika w SGO Polesie[1]. Po 17 września dostał się do niewoli radzieckiej. Wraz z kilkoma kolegami udało mu się uciec z kolumny prowadzonej na Smoleńsk i po zamianie ubrania na cywilne powrócił do Pińska Artur Domosławski w książce "Kapuściński non-fiction" [>>] podaje fakt niewoli i ucieczki w wątpliwość. W obawie przed deportacją do Kazachstanu wyjechał z rodziną do swoich rodziców mieszkających w Przemyślu[2], a następnie w głąb okupowanej Polski. Pozostałą część okupacji Ryszard Kapuściński wraz z rodzicami spędził w Sierakowie, w Puszczy Kampinoskiej, koło wsi Palmiry.
Debiutował poetycko w wieku 17 lat w tygodniku Dziś i Jutro. W 1950 zdał maturę w warszawskim gimnazjum im. Stanisława Staszica. W latach 1953–1981 był członkiem PZPR. W 1956 ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego i rozpoczął pracę początkowo jako goniec w redakcji Sztandaru Młodych. W 1956 otrzymał pierwszą nagrodę – Złoty Krzyż Zasługi – za reportaż To też jest prawda o Nowej Hucie, opisujący trudne warunki życia robotników na budowie kombinatu. W tym samym roku odbył swą pierwszą podróż zagraniczną – do Indii. Odszedł z gazety w 1958, odwołany przez redakcję za poparcie dla krytycznego wobec władzy tygodnika Po Prostu.
PrzeniósÅ‚ siÄ™ do Polityki. Od 1962 pracowaÅ‚ dla PAP jako staÅ‚y korespondent zagraniczny w Afryce, Ameryce Å?aciÅ„skiej i Azji. DokumentowaÅ‚ upadek cesarstwa w Etiopii i Iranie. Od 1974 w tygodniku Kultura. PrzeÅ‚ożyÅ‚ na jÄ™zyk polski Dziennik z Boliwii Che Guevary. ByÅ‚ zaprzyjaźniony z Salvadorem Allende.
W 1987 Royal Court Theatre w Londynie wystawiÅ‚ scenicznÄ… adaptacjÄ™ jego książki Cesarz, opisujÄ…cej upadek reżimu Haile Selassie I w Etiopii wystawiany potem także w kraju. W 1996 wyróżniony nagrodÄ… imienia Jana Parandowskiego, w 1999 otrzymaÅ‚ "Ikara". Wybrany przez Å›rodowisko dziennikarskie Dziennikarzem wieku w plebiscycie miesiÄ™cznika Press. Laureat Nagrody im. Dariusza Fikusa za rok 2004. Doktor honoris causa Uniwersytetu ÅšlÄ…skiego 17 października 1997[3], Uniwersytetu WrocÅ‚awskiego 2001, Uniwersytetu JagielloÅ„skiego 2004 i GdaÅ„skiego 29 stycznia 2004[4]. Å?Ä…cznie otrzymaÅ‚ ponad 40 nagród i wyróżnieÅ„. ByÅ‚ czÅ‚onkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Zmarł 23 stycznia 2007[5] w wieku 74 lat, po rozległym zawale serca, na oddziale kardiochirurgii szpitala przy ul. Banacha w Warszawie. Jego śmierci poświęcone zostało dużo miejsca zarówno w polskich jak i światowych mediach. Na pierwszych stronach swych wydań pisały o Kapuścińskim największe gazety, jak New York Times, Le Monde czy El Pais. Na ręce ambasadora RP w Hiszpanii kondolencje z powodu śmierci pisarza złożyła hiszpańska para królewska oraz książę Asturii. To cios dla polskiej literatury, dla polskiej kultury – tak o śmierci Ryszarda Kapuścińskiego mówił w rozmowie z dziennikarzami w tureckim Adampolu prezydent Lech Kaczyński.
Msza święta żałobna rozpoczęła pogrzeb 31 stycznia 2007 o godz. 11 w Bazylice Świętego Krzyża w Warszawie. Przewodniczył jej prymas Polski kard. Józef Glemp. Mszę koncelebrowali m.in. kapelan Rodzin Katyńskich ks. prałat Zdzisław Peszkowski, kapelan prezydenta RP, ks. prałat Roman Indrzejczyk i ks. Adam Boniecki z "Tygodnika Powszechnego". Homilię prymasa odczytał ksiądz Piotr Pawlukiewicz.