Biblioteka Publiczna

Cenzura w PRL : analiza zjawiska

Cenzura w PRL to temat badawczy, który - z jednej strony - ma bogatą literaturę przedmiotu, z drugiej - zasługuje na dalsze, liczne analizy i rozpoznania. Zważywszy na obszerny, niezbadany do końca materiał dokumentacyjny pozostały po działalności Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk oraz podległych mu jednostek terenowych wiele jest jeszcze zjawisk zasługujących na wydobycie z archiwalnych czeluści.

Prezentowany tom próbuje w pewnym stopniu wypełnić istniejące luki badawcze, stając się kolejną ważną pozycją w bibliografii o cenzurze. Na uwagę zasługuje różnorodność perspektyw: obok artykułów stricte naukowych, będących analizą dokumentów czy próbą syntezy szczegółowych zagadnień z punktu widzenia historyka, literaturoznawcy bądź prasoznawcy (cenzura wobec pisarzy, ingerencje w prasie krajowej i regionalnej, także wobec muzyki, filmu czy fotografii), swoje miejsce znalazły zapisy dyskusji z udziałem osób, którym cenzura nie tylko kształtowała biografię literacką, ale także głęboko naznaczyła osobisty los.
[Z recenzji dr hab. Marzeny Woźniak-Łabieniec, prof. UŁ]

Niniejszy tom zawiera artykuły z zakresu funkcjonowania cenzury instytucjonalnej w powojennej Polsce. Redaktorzy książki przyjęli za przedmiot rozważań zróżnicowaną tematykę, uwzględniającą zarówno obszerny okres historyczny (od powstania Centralnego Biura Kontroli Prasy przekształconego w listopadzie 1945 r. w Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, aż do likwidacji instytucji w 1990 r.), jak i rozległy obszar problemowy - badanie wpływu ingerencji cenzorskich w mediach (prasie, radiu, telewizji), a także w działalności naukowej i literackiej. Redaktorzy tomu mają nadzieję, że przyczyni się on do lepszego rozpoznania form funkcjonowania cenzury w Polsce przed 1990 r. oraz pomoże dostrzec także współczesne zagrożenia wolności słowa. Nie ma już dzisiaj państwowej cenzury, ale nadal w publicznym przekazie często stosowane są manipulacja oraz kłamliwa, stronnicza selekcja informacji.
[Ze Wstępu]

Zobacz pełny opis

---

1. CENZURA WOBEC LITERATURY
2. Instytucja i procedury cenzury literackiej w NRD
3. Cenzura i recepcja literatury polskiej w NRD
4. Cenzura wobec literatury na przykładzie Jana Józefa Szczepańskiego. Przyczyny narodzin wydawnictw niezależnych
5. "Mieć dwie twarze, podwójne życie". O cenzurze w Dziennikach Stefana Kisielewskiego
6. "O wyższy poziom pracy nad książką" - biuletyny urzędu cenzury z lat 1945-1956 w perspektywie literaturoznawczej. Rekonesans
7. Cóż się stało z tą świetną poezją? Cenzura wobec programów i praktyki poetyckiej Pokolenia‘68
8. W strefie buforowej. O (nie)cenzuralnych konsekwencjach politycznego dialogu - casus Jerzego Zawieyskiego
9. CENZURA WOBEC PRASY
10. Tygodnik "Polityka" w stanie wojennym w aspekcie cenzury, etyki, moralności i przyzwoitości
11. Cenzura komunistyczna wobec Kościoła katolickiego i prasy katolickiej w Polsce 1945-1957. Casus Śląska Opolskiego
12. Cenzura wobec prasy sportowej na przełomie lat 40. i 50. XX w. (na przykładzie "Przeglądu Sportowego")
13. Przepuszczone przez cenzurę. Zagadnienia literackie w "Tygodniku Powszechnym" (1945-1953) jako wyraz starcia światopoglądowego środowiska katolików z obozem marksistowskim
14. "Picie pod ustawę przestaje być prywatną sprawą pijącego". O politycznej i społecznej szkodliwości dwóch wierszy Ryszarda Marka, które nie ukazały się na łamach łódzkiego dwutygodnika społeczno-literackiego "Kronika"
15. Rysowanie obrazu "propagandy sukcesu" w "Głosie Wybrzeża" w przededniu sierpniowego przełomu (do 14 sierpnia 1980 r.) w świetle wybranych zaleceń cenzorskich GUKPPiW i instrukcji Wydziału Prasy, Radia i Telewizji KC PZPR
16. RÓŻNE OBLICZA CENZURY
17. Opresje reżimowe wobec środowisk muzycznych w PRL-u i próby kontrreakcji
18. Fotografia strzeżona. Mechanizmy kontroli w Centralnej Agencji Fotograficznej
19. Od Robinsona warszawskiego do Miasta nieujarzmionego - studium przypadku
20. Propaganda partyjna w latach 70. XX w. w świetle dokumentów KW PZPR we Wrocławiu
21. Cenzura w białych rękawiczkach. O praktykach cenzuropodobnych w PRL, w tym w okresie "schyłkowego Gierka" i w stanie wojennym
22. Na froncie "walki i porozumienia". Działalność cenzury w okresie stanu wojennego
23. "Odwilż w olsztyńskiej cenzurze". Działalność Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Olsztynie w latach 1954-1958
24. Aneks 1. Zapis dyskusji z udziałem Janusza Rolickiego, Kazimierza Orłosia i Zbigniewa Lwa-Starowicza
25. Aneks 2. Zapis dyskusji z udziałem Tomasza Strzyżewskiego

Zobacz spis treści

Dodaj komentarz do pozycji:

Swoją opinię można wyrazić po uprzednim zalogowaniu.